pasożyty skóry u psów
Pasożytujące w skórze psów owady wywołują nie tylko dyskomfort (
silny świąd ), ale są
też odpowiedzialne za występowanie wielu chorób. Najbardziej dokuczliwe
są: pchły, kleszcze, roztocza, wszy i wszoły.
Poniżej zamieściłam informacje o najczęściej spotykanych ektopasożytach,
sposobach walki z nimi i profilaktyce. Należy pamiętać, że na inwazję
pasożytów znacznie bardziej narażone są psy w złej kondycji ogólnej,
zwierzęta chore i rekonwalescenci, suki podczas ciąży i karmienia, oraz
szczenięta.
pchły
Pchła psia ( Ctenocephalides canis ) jest najczęściej spotykanym
pasożytem skórnym psów. To niewielki 2 - 4 mm, odżywiający się krwią,
owad. Dorosła samica pchły składa 25 - 50 jaj dziennie. Zarażenie tym
pasożytem jest nagminne, dlatego że jaja pcheł mogą znajdować się
dosłownie wszędzie ( legowisko, ubrania, dywany, wszelkie szczeliny,
itd. ), a dorosłe owady długo żyć poza swoim żywicielem.
Ukłucie pchły powoduje wystąpienie mocno swędzącej, zaczerwienionej
grudki. Ślina pasożyta jest silnym alergenem, stąd niekiedy jego
ugryzienia prowadzą do trwających całe tygodnie świądów, tzw.
alergicznego pchlego zapalenia skóry ( APZS ). Silne swędzenie skóry sprawia, że pies
intensywnie ją rozdrapuje. Powstają rany, które ulegają z kolei
zakażaniu bakteriami i grzybami. Leczenie tego typu zmian często
trwa bardzo długo,
a winna może być dosłownie jedna, dwie pchły. Ponadto pchły mogą
przenosić chorobotwórcze drobnoustroje, często także bywają
żywicielami pośrednimi dla tasiemca psiego ( Dipylidium caninum
). Na skutek tego są poważnym źródłem tasiemczyc. Największe
problemy z pchłami notuje się oczywiście w miesiącach letnich.
Profilaktyka i walka z pchłami została omówiona w dalszej części
tego działu.
kleszcze
Kleszcze twarde ( Ixodidae ) to drobne, osiągające kilka mm, pajęczaki
występujące w lasach, parkach, na łąkach lub nawet miejskich
trawnikach. Do rozwoju wymagają żywiciela, którym może być zwierzę
lub człowiek. Ich pokarmem jest krew żywiciela. Samica kleszcza po
nassaniu krwią może przekroczyć 1 cm długości. Kleszcze są niezwykle
plenne - jedna samica może złożyć 2 - 5 tysięcy jaj. Po najedzeniu
kleszcz odpada i odbywa swój dalszy cykl rozwojowy.
W Polsce bytuje 21 gatunków kleszczy, spośród kilkuset znanych na
świecie. Najczęściej mamy do czynienia
z kleszczem pospolitym, nazywanym pastwiskowym ( Ixodes
ricinus ). Gatunek ten występuje powszechnie przede wszystkim w
wilgotnych lasach liściastych i mieszanych. Podobnie jak większość
kleszczy,
w naszych warunkach, jest aktywny od kwietnia do listopada.
Kleszcze
mogą przenosić w swojej ślinie niebezpieczne dla zwierząt i ludzi
bakterie oraz pasożyty. Dwie, najczęściej spotykane u psów, choroby
rozwijające się po kontakcie z kleszczami to: borelioza i
piroplazmoza.
Borelioza ( choroba z Lyme )
jest chorobą bakteryjną wywoływaną przez krętka Borelia burgdorferi.
Boreliozą zarazić się mogą zarówno zwierzęta jak i ludzie. Po
ugryzieniu przez kleszcza ( nosiciela choroby ) na skórze pojawia
się grudka, wokół której rośnie rumień. Choroba ma przebieg
przewlekły i objawia się grypopodobnie. Towarzyszą jej: stan
podgorączkowy, apatia, brak apetytu. W dalszym przebiegu pojawiają
się bóle i obrzęki stawów powodowane ich stanem zapalnym. Mogą też
występować problemy z oddychaniem, zaburzenia krążenia oraz
zapalenie mózgu. Leczenie polega na stosowaniu antybiotykoterapii.
Nie leczona borelioza może prowadzić
do niedowładów, ślepoty oraz uszkodzenia nerek i wątroby. Do
nabycia jest szczepionka przeciw boreliozie.
Piroplazmozę ( babeszjozę )
wywołuje natomiast groźny pierwotniak- Babesia canis. Jest
przenoszony wyłącznie przez kleszcza łąkowego ( Dermacentor
reticulatus ). Pierwotniak rozwija się w erytrocytach krwi i
powoduje ich rozpad. U chorego psa obserwuje się: osłabienie,
gorączkę, wymioty i anemię. Przebieg choroby jest gwałtowny.
Dochodzi do zaburzenia krążenia, uszkodzenia nerek ( krwiomocz ) i
wątroby ( żółtaczka ). Choroba nierzadko kończy się śmiercią.
Babesia częściej występuje we wschodniej oraz północnej części
naszego kraju. Leczenie polega na podawaniu środków
pierwotniakobójczych. Opracowano już szczepionkę przeciw babeszjozie
( Pirodog, producent Merieux ). Jest u nas trudno dostępna.
Inne choroby odkleszczowe: erlichioza, hemobartoneloza i
hepatozoonoza zostaną omówione wkrótce.
Postępowanie z kleszczem:
każdego wkłutego w skórę kleszcza należy jak najszybciej
usunąć. Najlepiej uchwycić go
pęsetą - zwykłą, lub specjalną do usuwania kleszczy, jak najbliżej
skóry i wyciągnąć, odwracając w lewo, na stronę grzbietową. Skórę w
okolicy ugryzienia należy zdezynfekować.
Nie wolno natomiast kleszcza zgniatać, czy też
smarować tłuszczem, lub alkoholem. Tak potraktowany kleszcz wydala wymioty zawierające
toksyczne substancje, co znacznie podnosi ryzyko zakażenia
przenoszonymi przez niego drobnoustrojami.
Nieumiejętne usunięcie kleszcza może więc prowadzić do infekcji, a
także wystąpienia miejscowego, silnego stanu zapalnego skóry.
roztocza
Najczęściej atakujące skórę psa pasożyty z tej grupy to: świerzbowce i nużeńce.
Uszkadzają włos i naskórek,
co często jest przyczyną wtórnych zakażeń bakteryjnych i
grzybiczych skóry.
Nużeniec psi - Demodex canis
to drobniutki, osiągający 0.2- 0.3 mm długości pajęczak z rzędu
roztoczy, bytujący
w gruczołach łojowych i mieszkach włosowych skóry. Zarażone nim psy
chorują na nużycę ( demodekozę ). Pasożyt występuje powszechnie w
psiej populacji. Atakuje na ogół zwierzęta z osłabionym układem
immunologicznym, nieprawidłowo żywione, przebywające w złych
warunkach środowiskowych, szczególnie suki szczenne i szczenięta.
Schorzenie ma charakter przewlekły. Początkowe zmiany - niewielkie
miejsca pozbawione sierści w obrębie głowy ( np. na grzbiecie nosa,
wargach, powiekach i małżowinach usznych ), z czasem przeradzają się
w coraz większe, plackowate wyłysienia. Skóra w obrębie wyłysień
jest zaczerwieniona i łuszczy się. W przypadku długotrwałej choroby
dochodzi do wtórnych zakażeń bakteryjnych, najczęściej gronkowcami,
objawiających się występowaniem ropno - krwawych krost - stąd
dwie postaci choroby: łuszcząca i krostowata. Na skutek postępu
choroby skóra psa staje się nieelastyczna, ulega pofałdowaniu i
silnemu złuszczeniu, wydziela nieprzyjemny zapach. Stopniowo cały
organizm ulega wyniszczeniu, co może prowadzić nawet do
śmierci. Zapobieganie
nużycy jest trudne i generalnie sprowadza się do dbania o higienę
środowiska, w którym przebywa pies oraz zapewnienia mu dobrze
zbilansowanej dawki pokarmowej.
Świerzbowce - najczęściej
spotykany u psów jest świerzbowiec drążący ( Sarcoptes scabiei ).
Ten drobniutki pasożyt drąży kanaliki w skórze. W ich ujściu,
początkowo na głowie, później w innych, najczęściej słabiej
owłosionych miejscach, skóra pokrywa się swędzącymi grudkami, a
następnie w wyniku ich rozdrapywania strupkami. Inne roztocze-
świerzbowiec uszny ( Otodectes cynotis ) atakuje zewnętrzne kanały
słuchowe i powoduje ich stany zapalne. Zaatakowane świerzbowcami psy
są niespokojne, intensywnie się drapią ( szczególnie w nocy ).
Świerzbowcowi usznemu towarzyszy ciągłe trzepanie głową i drapanie
uszu. Pies z nużycą lub świerzbem wymaga pilnego kontaktu z
lekarzem weterynarii. Dostępne w handlu preparaty owadobójcze nie
mają tu zastosowania. Szczególnie nużyca musi być intensywne
leczona.
wszy i wszoły
Wesz psia - Linognathus setosus ( Linognathus setosus ) to drobny owad
o zupełnie zredukowanych skrzydłach, którego aparat gębowy jest
przystosowany do żywienia się krwią. Wesz psia występuje dość
powszechnie, żywicielami oprócz psów mogą być fretki i lisy. Wszy szybko namnażają się, a ich liczne ugryzienia wywołują silne swędzenie. Przyklejają
swoje jaja ( gnidy ) do nasady włosów. Gnidy są otoczone mocną
osłonką i dość odporne na różne środki owadobójcze, stąd należy je
stosować kilkukrotnie w odstępach 10 - 14 dniowych.
Wszoły to pasożyty spokrewnione z wszami. Odżywiają
się sierścią, nabłonkiem i krwią. Wszoł psi ( Trichodectes
canis ), to drobniutki owad o długości ciała poniżej 2 mm.
Umiejscawia się na włosach w okolicy głowy i szyi. Zarażenie również wywołuje silny
świąd. Leczenie wygląda podobnie jak w przypadku wszawicy.
komary
Ukłucia komarów wywołują silny świąd i niepokoją psy. Poza tym
komary mogą być nosicielami chorób wirusowych i pasożytniczych.
profilaktyka i zwalczanie ektopasożytów
Zabezpieczenie psa przed infestacją pasożytów skórnych jest jednym z
podstawowych obowiązków każdego właściciela. Na rynku funkcjonują
całe rzesze preparatów służących do zwalczania i ochrony. Do wyboru
mamy: szampony, obroże, spray'e, zasypki, czy też nanoszone na skórę
krople owadobójcze. Produkty te różnią się jakością, spektrum i
czasem działania oraz ceną. Na szczególna uwagę zasługują środki
przeciwkleszczowe. Wiele osób stosujących te preparaty uważa, że ich
działanie ochronne jest przereklamowane, ponieważ zabezpieczony pies
nadal "łapie" kleszcze. Jak to jest naprawdę? Otóż nie istnieją
środki stuprocentowo uwalniające zwierzęta od kontaktu z kleszczami.
Dobre produkty gwarantują natomiast, że przyczepiony do skóry
pasożyt nie będzie pił krwi
i w ciągu 48 godzin zginie lub odpadnie. To wystarczająca ochrona,
ponieważ aby kleszcz mógł zarazić psa jakąś chorobą musi pić jego
krew przez ok. 24 godziny. Poniżej garść informacji dotyczących
najpopularniejszych środków biobójczych.
szampony owadobójcze
Szeroka gama produktów o bardzo różnej skuteczności. Generalnie są
to środki działające kontaktowo, co znaczy, ze ich bójcze
właściwości sprowadzają się jedynie do momentu stosowania. Nie
zabezpieczają psa przed ponowną inwazją pasożytów. Wiele z nich
działa wyłącznie na dorosłe owady np. pchły lub wszy, nie czyniąc
żadnej szkody ich jajom i larwom. Na skutek tego walka z pasożytami rozkłada
się w czasie ( wymaga powtórek ) i jest mało efektywna.
Są jednak godne polecenia wyjątki. Bardzo skuteczne, a jednocześnie
bezpieczne dla skóry są nasze krajowe szampony: Owanol Extra,
Papilio, Akim ( cena ok. 7 zł ). Na uwagę zasługuje szampon w formie
pianki o przedłużonym działaniu - Pchełka ( ok. 16 zł ). Skuteczne, choć
znacznie droższe produkty proponują zagraniczni producenci: np. Bayer,
czy Beaphar. Szampony ziołowe typu: Fafik, Trux, Hilton
mają niewielkie właściwości bójcze.
obroże owadobójcze
Spory wybór, różna skuteczność i czas działania. Należy pamiętać, że
obroże, szczególnie te tańsze nie służą do zwalczania pasożytów. To typowe środki prewencyjne. Zabezpieczają psy przed
pchłami, kleszczami, wszami i wszołami.
W klasie najtańszych godne polecenia są produkty firm: Trixie i
Beaphar ( ok. 7 zł ). Wykazują głównie skuteczność przeciw pchłom (
do 4 mies. ). W ubiegłym roku pojawił się na naszym rynku nowy,
krajowy produkt z Laboratorium DermaPharm - obroża Sabunol. Zabezpiecza przed pchłami i ogranicza kontakt z kleszczami
przez 6 miesięcy. Wspomniany wcześniej Beaphar oferuje również obroże pudrowe linii S.O.S.
Obroża S.O.S.
chroni psa przed pchłami
i kleszczami przez 8 miesięcy ( wg producenta ). W praktyce
skuteczność przeciwkleszczowa utrzymuje się maksymalnie do 4
miesięcy. Beaphar S.O.S. i Sabunol to
najtańsze w tym segmencie produktów środki zdecydowanie
ograniczające inwazję kleszczy ( ok. 14 zł ).
Wyższa półka jakościowa to obroże: Bolfo i Kiltix firmy
Bayer ( 30 - 60 zł ). Zapewniają dobrą ochronę przeciwpchelną,
nieźle radzą sobie
również z kleszczami. Bolfo zabezpiecza przed kleszczami przez 10 tyg., Kiltix przez 7
miesięcy. Na szczególną uwagę zasługuje Preventic firmy Virbac
( ok. 38 zł ). Preventic to bodajże najlepsza obroża
chroniąca psa przed kleszczami! Działa
przez 4 miesiące i daje doskonałą ochronę (
substancja czynna: amitraza ). Niestety nie chroni
przed pchłami. Zdecydowanie nie polecam obroży krajowej produkcji np. Hilton,
Pchełka lub Pess
( 5 - 20 zł ), które są nieskuteczne i wydzielają intensywny, przykry
zapach, często trudny do zniesienia dla właścicieli i samych psów.
Te niskiej jakości produkty oferują często supermarkety. Obroży:
Preventic, Kiltix, Bolfo i Beaphar S.O.S. szukajcie w dobrych
sklepach zoologicznych i u lekarzy weterynarii.
spray'e owadobójcze
W
wielu przypadkach, nie są skuteczne chociażby z tego względu, że Środki owadobójcze do spryskiwania skóry mogą działać wyłącznie
kontaktowo, lub także chronić psa przed reinfestacją pasożytów. Mogą
mieć postać atomizera lub ciśnieniowego pojemnika. Te ostatnie, w
niektóre psy boją się specyficznego syku, który wydobywa się podczas
nanoszenia środka na skórę. U takiego zwierzęcia trudno prawidłowo
rozprowadzić preparat. Do walki czysto kontaktowej nadają się
spray'e: Pibutozol oraz Pess ( ok. 8 -
10 zł ). W gronie atomizerów warty
zainteresowania jest Frontline - działa bójczo na pchły i kleszcze,
oraz zabezpiecza psa przed ponowną inwazją na okres 3 miesięcy w
stosunku do pcheł oraz miesiąc w odniesieniu do kleszczy ( 250 ml
ok. 40 zł ). Polecam również jego polski odpowiednik- Fiprex Spray (
250 ml ok. 27 zł ). Zawiera tą samą substancję czynną- fipronil.
zasypki ( pudry ) owadobójcze
Działają głównie doraźnie- kontaktowo. Do tego typu zasypek
zaliczamy: Pultox, Pularyl i Pess ( 5- 7 zł ) oraz zdecydowanie
droższe Beaphar, Trixie. Działanie bójcze w stosunku do jaj i larw
pcheł oraz ochronne ( na ok.
tydzień od zastosowania ) posiada np. puder Laboratorium Derma Pharm-
Sabunol ( ok. 17 zł ) oraz Bayer Bolfo ( 21 zł ).
środki "spot-on" ( krople owadobójcze )
Nanoszone na skórę, nowoczesne preparaty, które zarówno zwalczają pasożyty jak i chronią
psa przed reinfestacją. Po wykropieniu penetrują skórę i
rozprzestrzeniają się w jej warstwie lipidowej. Następnie są uwalniane
na powierzchnię naskórka przez gruczoły łojowe. Likwidują pasożyty w
ciągu 24 godzin. Czas ochrony i spektrum działania są zależne od
rodzaju substancji czynnych wchodzących w skład danego środka.
Najprostsze, np. oparte na diazinonie Beaphar Flea Drops, są
skuteczne wyłącznie przeciw pchłom, a ich działanie trwa maksimum 2
tygodnie ( ok. 7.50 zł za tubkę dla dużych ras ). Znakomity preparat
z permetryną, utrzymujący miesięczne działanie ochronne w kierunku
pcheł to Advantage firmy Bayer ( dawka dla psów o wadze powyżej 25
kg - ok. 23 zł ). Wśród specyfików oferujących również ochronę przeciwkleszczową warto wymienić: szwajcarski EXspot ( dla briarda
stosujemy 2 pipety, czyli ok. 35 zł , zawiera permetrynę ), niemiecki Advantix ( ok. 25
zł ), francuski Frontline ( pipeta L lub XL za ok. 26 - 31 zł,
zawiera fipronil ) oraz
nasze krajowe: Sabunol ( dla briarda podajemy 4 ml pipetę, za ok. 21
zł, zawiera permetrynę i piryproksyfen ) i Fiprex ( tubka L lub XL, ok.
19 - 21 zł, zawiera fipronil ). Produkty ziołowe
( np. AmiWet, Zoocenter ) mają mizerną skuteczność i nie warto sobie
zawracać nimi głowy.
Preparaty typu spot on mogą być mniej skuteczne u psów ze
schorzeniami skórnymi, także bardzo chudymi, w zaawansowanym wieku, lub
po prostu często kąpanymi. Do kąpieli najlepiej używać szamponów, które
nie naruszają bariery lipidowej skóry. Informacje o tego typu
kosmetykach znajdziecie w dziale poświęconym pielęgnacji sierści. Dla
psów z obfitą szatą, jak chociażby briard, najlepiej używać pipet
przeznaczonych dla cięższych psów. W przypadku briardów oznacza to
wybieranie największych dawek, teoretycznie przeznaczonych dla psów o
wadze do 60 kg. window.alert("$_N")
|